Κακοσμία στόματος

Η κακοσμία του στόματος σίγουρα έχει απασχολήσει τους περισσότερους από εμάς, είτε διότι την διαπιστώνουμε στον εαυτό μας, είτε διότι την υφιστάμεθα από τους γύρω μας. Εφόσον, λοιπόν, γίνεται αντιληπτή, οφείλουμε να διερευνήσουμε τα αίτιά της και αναλόγως να την αντιμετωπίσουμε.
Το πρώτο που σκέφτεται κανείς είναι να συμβουλευθεί τον οδοντίατρό του. Και σωστά πράττει, μιας και 80% – 90% των περιπτώσεων κακοσμίας του στόματος βρίσκουν την αιτιοπαθογένειά τους στη στοματική κοιλότητα. Αιτίες της κακοσμίας αποτελούν η οδοντική πλάκα, η περιοδοντική νόσος, εσφαλμένες προσθετικές εργασίες (κινητές και ακίνητες), οι οποίες ευνοούν την κατακράτηση τροφών, τερηδονισμένα δόντια καθώς και ο πλημμελής καθαρισμός της ράχης της γλώσσας, σε συνδυασμό με ιδιαίτερα ανατομικά χαρακτηριστικά αυτής, όπως οι βαθιές αύλακες ή η γεωγραφική γλώσσα.
Η αντιμετώπιση των παραπάνω συνίσταται, από την πλευρά του οδοντιάτρου, στην επιμελή απομάκρυνση της οδοντικής πλάκας, στην αποκατάσταση της υγείας του περιοδοντίου, στην καθοδήγηση του ασθενή στον τομέα της στοματικής υγιεινής (σωστή χρήση οδοντόβουρτσας, οδοντικού νήματος, επιλεγμένου στοματικού διαλύματος, μεσοδόντια βουρτσάκια), στην θεραπεία των τερηδονισμένων δοντιών, στην αντικατάσταση κακότεχνων προσθετικών εργασιών και τέλος στην ενημέρωση για τον καθαρισμό της γλώσσας. Ειδικότερα για το τελευταίο, προτείνουμε το βούρτσισμα της γλώσσας, κυρίως στο οπίσθιο τριτημόριο, με κινήσεις από μέσα προς τα έξω. Για αυτό το σκοπό κυκλοφορούν στο εμπόριο οδοντόβουρτσες με διττό λειτουργικό άκρο (βούρτσα για τα δόντια και ξέστρο για τη γλώσσα).
Αιτία κακοσμίας αποτελεί ,επίσης, και το κάπνισμα. Τόσο διότι τα κατάλοιπα του καπνού διοχετεύονται στο σάλιο και στη γλώσσα, όσο και διότι η εκπνοή, που προέρχεται από τους πνεύμονες, επηρεάζεται από την εισπνοή του καπνού.
Πηγή κακοσμίας του στόματος θεωρείται και η ξηροστομία. Αυτή, με τη σειρά της, μπορεί να είναι παρενέργεια συστηματικής λήψης φαρμάκων, μπορεί να οφείλεται σε αυτοάνοσα νοσήματα, σε ψυχογενή νοσήματα, καθώς και σε αφυδάτωση. Όλα τα παραπάνω αντιμετωπίζονται με την επαρκή πρόσληψη υγρών, συστηματική στοματική υγιεινή και τη χρήση σκευασμάτων τεχνητού σάλιου.
Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στην πρωινή κακοσμία και στις αμυγδαλικές κρύπτες. Οι τελευταίες ευνοούν την συσσώρευση υπολειμμάτων τροφών και γίνονται αντιληπτές ως λευκά στίγματα, συχνά συγχεόμενα με πύον. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο Ω.Ρ.Λ. προχωρά σε καθαρισμό των αμυγδαλικών κρυπτών, είτε με γλωσσοπίεστρο έιτε με υπερύχους, ή σε αμυγδαλεκτομή. Η πρωινή κακοσμία, από την άλλη πλευρά, είναι συνήθης και στους ανθρώπους που δεν κρύβουν κάποια παθολογία. Οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή σάλιου κατά τη διάρκεια του ύπνου, η οποία ευνοεί την ξηροστομία. Μέσω αυτής, προκαλείται πολλαπλασιασμός της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας του στόματος, με αποτέλεσμα την παραγωγή δύσοσμων αερίων. Κατά τον ίδιο τρόπο προκαλείται πρωινή κακοσμία και στους ανθρώπους με δυσχέρεια ρινικής αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η πρωινή κακοσμία υποχωρεί μόλις το άτομο λάβει τροφή και ακολουθήσει σωστή στοματική υγιεινή.
Δεν πρέπει να παραλείψουμε την κακοσμία που προκαλεί η κατανάλωση κάποιων τροφών, ειδικότερα το πρώτο 24ωρο μετά τη λήψη τους, όπως το σκόρδο, το κρεμμύδι, οινοπνευματώδη ποτά και διάφορα καρυκεύματα. Σε αυτή τη περίπτωση η κακοσμία του στόματος είναι παροδική και αντιμετωπίζεται με στοματική υγιεινή, στοματόπλυμα, μάσημα μαστίχας, ειδικότερα Χίου, καθώς και με κατανάλωση πράσινου τσαγιού, το οποίο αποδεικνύεται να έχει αντιμικροβιακές και αποσμητικές ιδιότητες.
Τέλος, μια σειρά από συστηματικά νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν κακοσμία του στόματος, όπως ρινοκολπίτιδες, χρόνιες ρινοφαρυγγίτιδες, χρόνιες βρογχίτιδες, φυματίωση, διαβήτης, κίρρωση του ήπατος και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμιση.
Όλα τα παραπάνω συνηγορούν ότι η κακοσμία του στόματος αποτελεί μια κατάσταση πολυπαραγοντική και πολλές φορές χρειάζεται συνεργασία περισσότερων του ενός ειδικών για την διερεύνηση των αιτιών της και την αντιμετώπισή της.
Μηνάγια Χρ. Παρασκευή
Χειρουργός Οδοντίατρος