Κάπνισμα και στοματική υγεία

Το να αναφερθεί κανείς στο κάπνισμα και στην βλαπτική επίδρασή του στον ανθρώπινο οργανισμό δεν φαντάζει πρωτότυπο.
Αν αναλογισθούμε ότι το 1/3 του ενήλικου πληθυσμού είναι καπνιστές και ότι ο καπνός προκαλεί 3,5 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, σε παγκόσμιο επίπεδο ( Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), τότε σίγουρα αντιλαμβανόμαστε ότι το κάπνισμα επηρεάζει, άμεσα και έμμεσα, τη ζωή όλων μας. Και αν οι θάνατοι που προκαλεί, το καθιστούν παγκόσμια επιδημία, το ποσοστό της τάξης του 5% των ατόμων ηλικίας 11-15 ετών που καπνίζει, το καθιστούν όσο ποτέ άλλοτε απειλητικό για το μέλλον. Το παραπάνω ποσοστό, λοιπόν, είναι αυτό που δίνει την αφορμή για μια ολοκληρωμένη ενημέρωση σχετικά με την επίδραση του καπνίσματος, ειδικότερα, στην στοματική μας κοιλότητα.
Η νικοτίνη αποτελεί ένα από τα 20000 συστατικά του καπνού. Η δράση της επικεντρώνεται στα κύτταρα του ανοσολογικού μηχανισμού, των οποίων καταστέλλει το μικροβιοκτόνο δυναμικό. Επιπλέον, μειώνει την επουλωτική ικανότητα των κυττάρων του περιοδοντίου, συμμετέχοντας δευτεροπαθώς στους παθογενετικούς μηχανισμούς των περιοδοντικών νόσων (ουλίτιδα, περιοδοντίτιδα). Δρα, δηλαδή, ως επιβαρυντικός παράγοντας και οδηγεί σε δυσμενή εξέλιξη ενεργών περιοδοντικών νόσων. Ακόμα και έπειτα από μια εξαγωγή δοντιού, οι καπνιστές εμφανίζουν καθυστέρηση στην επούλωση και συχνά πόνο.
Η νικοτίνη, επίσης, προκαλεί μείωση της τοπικής αιματικής κυκλοφορίας του περιοδοντίου και θερμική καταστροφή του, λόγω της επαναλαμβανόμενης αύξησης της θερμοκρασίας του στόματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η φλεγμονή των ούλων γίνεται κλινικά έκδηλη σε πιο προχωρημένα στάδια, με αποτέλεσμα οι καπνιστές να καθυστερούν να προσέλθουν στον οδοντίατρο για θεραπεία.
Επισημαίνουμε τις χαρακτηριστικές χρωστικές που αφήνει το κάπνισμα στις οδοντικές επιφάνειες, στις λευκές εμφράξεις και στις τεχνητές οδοντοστοιχίες. Επιπλέον, οι καπνιστές «παραπονούνται» για δυσάρεστη αναπνοή, ενώ παρατηρείται και αλλοίωση τόσο της όσφρησης όσο και της γεύσης.
Στη σύγχρονη θεραπευτική των οδοντικών απωλειών, ο οδοντίατρος έχει τη δυνατότητα να προτείνει στον ασθενή του τα οστεοενσωματούμενα οδοντικά εμφυτεύματα – την πλέον συντηρητική μέθοδο αποκατάστασης. Το κάπνισμα αποτελεί και σε αυτή την περίπτωση αρνητικό παράγοντα για της επιτυχία αυτής της θεραπείας, ανταγωνιζόμενο ακόμα και την κακή στοματική υγιεινή.
Όπως είναι αναμενόμενο, υπάρχει ισχυρή συσχέτιση του καπνίσματος και του καρκίνου του στόματος. Η πίσσα των τσιγάρων είναι αυτή που περιέχει τα καρκινογόνα. Η ασθένεια προσβάλλει κυρίως άτομα άνω των 40 ετών, ενώ υπολογίζεται ότι αποτελεί το 3% του συνόλου των κακοηθών όγκων.
Ο ασθενής μπορεί να έχει ενεργό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου του στόματος. Πρωταρχικό βήμα είναι η μείωση ή η διακοπή του καπνίσματος. Επίσης, μπορεί να ελέγχει ο ίδιος το στόμα του και να παρατηρεί αλλαγές, όπως λευκές πλάκες, μικρά έλκη ή πληγές που δεν επουλώνονται, μικρές διογκώσεις και παχύνσεις, μετακινήσεις δοντιών, μεταβολές στη γλώσσα και στα χείλη, διογκώσεις στο λαιμό και τυχόν απώλεια βάρους. Σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να συμβουλευτούμε τον οδοντίατρο μας, ο οποίος είναι ο πλέον εκπαιδευμένος κλινικός στην αναγνώριση παθολογικών αλλοιώσεων στο στόμα.
Συνεπώς, το κάπνισμα αποτελεί μια σοβαρή χρόνια νόσο, η οποία δημιουργεί την ανάγκη για επιπλέον ιατρικές υπηρεσίες, υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των ανθρώπων. Αξίζει, λοιπόν, ο περιορισμός του καπνίσματος και η συνεχής ενημέρωση να εντάσσονται στις σοβαρότερες προτεραιότητες της κοινωνίας μας.

Μηνάγια Χρ. Παρασκευή
Χειρουργός Οδοντίατρος